موضوع کمبود پرستار در کشور هرچند که حتی در روزهای سیاه امواج پی‌در پی کرونا بحران آفرینی نکرد اما مشکلی چندین ساله است. مشکلی که تصور می‌شد پس از فداکاری نیروهای طرحی و ۸۹ روزه و به پاس قدردانی از روزهایی که می‌توانستند در خانه بمانند تا از شر ویروس منحوس کرونا در امان باشند اما ترجیح دادند پا به میدان مبارزه بگذارند، برطرف شود اما بازهم چنین نشد و همچنان کمبود پرستار معضل جدی نظام سلامت کشور است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، دکتر عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به ۳ حالت محاسبه شاخص پرستار، بیان کرد: نسبت پرستار به تخت، نسبت پرستار به جمعیت و نسبت پرستار به پزشک، ۳ حالت محاسبه شاخص پرستار است. در نسبت پرستار به پزشک باید به‌ازای هر ۳ پرستار یک پزشک وجود داشته باشد که اکنون در کشور ما این شاخص، یک‌به‌یک است؛ یعنی یک پرستار به ازای یک پزشک.
وی با اشاره به اینکه نسبت پرستار به جمعیت در دنیا حالت‌های مختلفی دارد، تصریح کرد: در ایران به ازای هر هزار نفر جمعیت، ۳.۲ نفر گروه پرستاری وجود دارد. همچنین روش سوم که در ایران رواج بیشتری دارد نسبت پرستار به تخت است. این نسبت در کشور حدود ۰.۹۵ است و این نسبت برای گروه پرستاری به ازای هر تخت حدود ۱.۲ است.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به کمبود پرستار در کشور، اظهار کرد: نسبت به جهان بالغ بر ۱۰۰ هزار نفر گروه پرستاری در کشور کم داریم. همچنین بر اساس شاخص‌های داخلی، بین ۴۰ تا ۷۰ هزار نفر کمبود پرستار داریم.
کمبود پرستار؛ معضلی جهانی
عبادی در ادامه کمبود پرستار را پدیده‌ای جهانی دانست و افزود: ماهیت سخت بودن شغل پرستاری موجب شده علی‌رغم رشد قابل‌توجهی که در تربیت نیروی انسانی وجود دارد، کمبود پرستار همچنان در دنیا وجود داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۳ حدود ۳ هزار نفر پرستار در دانشکده‌های پرستاری حضور داشتند، یادآوری کرد: این تعداد از ۳ هزار نفر به ۸ هزار و ۹۰۰ نفر در سال جاری رسیده و تعداد دانشکده‌ها نیز از ۱۴۰ مورد به ۲۰۷ مورد رسیده است بنابراین؛ شتاب تربیت نیروها اتفاق افتاده، اما به علت افزایش تخت‌های بیمارستانی و افزایش خدمات سلامت، نسبت برابری ایجاد نشده است.
کمبود شدید پرستار در دو استان یزد و تهران
او با اشاره به جذب حدود ۲۲ هزار نفر پرستار در سال ۹۹ از طریق آزمون، بیان کرد: سالی حدود ۱۰ هزار نفر در نظام سلامت بازنشسته می‌شوند که نیمی از آنها پرستار هستند. همچنین ۷۵ درصد از پرستاران ایرانی بانوان هستند که بخشی از آنها پس از فارغ‌التحصیلی، تمایلی به کار ندارند اما در استان‌هایی مانند تهران و یزد به شدت کمبود پرستار داریم.
عبادی با اذعان به موضوع کمبود پرستار، خاطرنشان کرد: استخدام نیروهای پرستاری الزاماً در بیمارستان‌های دولتی نیست و پرستاران به راحتی می‌توانند در بیمارستان‌های خصوصی تهران استخدام شوند.
در تهران پرستار بیکار نداریم!
وی پیرامون تعدیل ۲ هزار پرستار آموزش‌دیده طی ماه گذشته، گفت: امکان ندارد هیچ پرستاری در تهران بدون کار بماند. پایان طرح این ۲ هزار پرستار اعلام شده و آنها می‌توانند رابطه استخدامی داخل وزارت بهداشت به شکل شرکتی، قراردادی و یا با بیمارستان خصوصی داشته باشند بنابراین در تهران پرستار بیکار نداریم.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه خانه پرستار، وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری مدافع مردم هستند، گفت: در مقوله کمبود پرستار مشکل نظام پرستاری نیست بلکه مشکل انجام مراقبتی ایمن است. در کمبود پرستار اختلاف نظری وجود ندارد. به پایان رسیدن طرح پرستاری به معنای بیکاری پرستار نیست بلکه می‌تواند در مؤسسات دیگری مشغول به کار شوند.
وی که در یک برنامه رادیویی صحبت می‌کرد تعدیل‌نیروی انسانی را نادرست خواند و ادامه داد: تعدیل نیرو پایان یک توافق و قرارداد است بنابراین؛ سایر سازمان‌ها و نمایندگان مجلس باید طرح تبدیل نیرو را پیگیری کنند.
بهره‌کشی از پرستاران طی دوره کرونا
همچنین در ادامه این گفت‌وگو دکتر محمد شریفی مقدم ، دبیرکل خانه پرستار، گفت: حداقل ۱۰۰ هزار نفر پرستار کمبود داریم تا بتوانیم به کف استانداردهای جهانی برسیم. کمبود این نیروها موجب می‌شود مردم نتوانند خدمات را به طور کامل دریافت کنند. پرستاران نیز به تدریج مستهلک شده و کارایی خود را از دست می‌دهند و طبق گفته سازمان بهداشت جهانی هر چه تعداد پرستاران کمتر باشد، مردم آسیب دیده و حتی موجب مرگ‌ومیر می‌شود.
وی دلیل کمبود پرستار را عدم مسئولیت‌پذیری و کم‌کاری مسئولان این حوزه از وزارت بهداشت تا سازمان مدیریت و حتی دولت دانست و خاطرنشان کرد: در ۱۰ سال گذشته، استخدام پرستار وجود نداشته و آخرین آزمون استخدامی پرستاری مربوط به سال ۹۹ است.
بازنشستگی سالانه ۷ هزار پرستار در کشور
شریفی مقدم با اشاره به بازنشستگی حدود ۶ یا ۷ هزار نیروی پرستار در هرسال، اظهار کرد: در ۵ سال گذشته حداقل ۳۰ هزار خروجی داشتیم و در سال ۹۹ تنها حدود ۱۴هزار استخدامی داشتیم. تلاش‌ها برای این حوزه نیازمند عزم ملی است چرا که پرستاران نیازهای اولیه برای نظام سلامت کشور هستند که توجهی به آن نمی‌شود.
دبیرکل خانه پرستار در مورد بلاتکلیفی پرستاران فعال دوران کرونا، گفت: از نظر شاخصه‌های جهانی ما در حد کشورهای عقب افتاده هستیم. در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیروی استخدامی نداشتیم. تمدید ۳ ماهه و ۸۹ روزه با پرستارانی که در ایام کرونا جان خود را کف دست گرفتند، اوج بهره‌کشی از نیروی کار بود.
وی با تأکید بر کمبود حدود ۱۰۰ هزار پرستار در کشور، یادآوری کرد: در آزمون استخدامی سال ۹۹ بیش از ۷۰ هزار نفر پرستار نام‌نویسی کردند. دلیل عدم استخدام پرستار، مشکلات سیستمی است و پشت مافیای وزارت بهداشت، اراده‌ای نیست. تعارض منافعی وجود دارد که خارج از حوزه پرستاری است.