صرع در کودکان یکی از چالش هایی است که خانواده ها و پرستاران کودک را با خود مواجه نموده است.این بیماری نیاز به درمان جدی دارد زیرا به دلیل ناگهانی بودن حملات می تواند سلامت را به خطر بیندازد و حتی جانش را تهدید کند. اطلاعاتی راجع‌به این بیماری ، انواع آن در کودکان و علل و علائم آن در این مطلب ارائه میگردد.
بیماری صرع چیست ؟
صرع یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است; که در آن فعالیت سلول های عصبی در مغز مختل شده و منجر به تشنج میگردد که طی آن رفتار،علائم و احساسات غیر طبیعی از جمله از دست رفتن هوشیاری رخ میدهد. صرع در کودکان ، نوعی بیماری مغزی است که کودک را مستعد به تشنج میکند. تنشنج، ناشی از جریان الکتریکی غیر طبیعی در مغز است;بدین معنی که برخی از قسمت های مغز دچار تخلیه الکتریکی ناگهانی می شوند و بسیاری از سیگنال های الکتریکی را خاموش می کنند. این بیماری حدود 1 درصد کودکان را تحت تأثیر قرار میدهد و سومین اختلال شایع مغز میباشد.
علل بیماری صرع در کودکان
در برخی افراد، بیماری صرع کودکان علت ژنتیکی دارد و در بسیاری افراد دیگر،علت آن ناشناخته است. گاهی ناشی از بیماری های زمینه ای، آسیب یا اختلال رشد مغز است اما اغلب ناگهانی ظاهر میشود.
برخی از علل بروز صرع در کودکان:
- اختلالات رشدی مثل نوروفیبروماتوز
- اختلالات متابولیسمی
- اختلالات ژنتیکی
- نارسایی رگ های خونی
- حدود 3 الی 10 درصد اطفال مبتلا به اوتیسم ممکن گاهی دچار حملات صرع بشوند
- تب، عفونت ها و تومور های مغزی نیز میتوانند باعث صرع بشوند
- ضربه به مغز به علت حادثه قبل، بعد یا در طول تولد یا بعد از دوران کودکی
بیش از 50 درصد موارد صرع در کودکان ایدوپاتیک هستند به این معنی است که علت روشن و قابل مشاهده در مغز وجود ندارد;همچنین در اغلب موارد سابقه صرع در خانواده این کودکان وجود دارد بنابراین کودکانی که یکی از والدینشان یا دیگر اعضای نزدیک خانواده مبتلا به صرع هستند. احتمال بروز صرع در آن ها بیشتر میباشد.
علائم کودک مبتلا به صرع
علائم بروز صرع در کودکان به نقطه شروع آن و قسمتی از بدن که درگیر حمله شده بستگی دارد و میتواند فیزیکی یا روانی باشد.
علائم حرکتی و غیر حرکتی صرع در کودکان :
علائم حرکتی
- تکان های تند و شدید یا پرش های بدن
- ضعف یا بی حسی عضلات
- سفت و فشرده شدن عضلات
- حرکات تکراری مثل دست زدن یا مالیدن دست ها، دویدن، جویدن یا خوردن لب ها
- ناتوانی در بلع، کف ریختن از دهان
- اشکال در تکلم
- از دست دادن کنترل ناگهانی ادرار یا مدفوع و گاز گرفتن زبان
علائم غیر حرکتی
- تغییرات در حواس، عواطف یا ادراکات که معمولا قبل تشنج اتفاق می افتد.
- خیره شدن که ممکن است با خیالات بیهوده اشتباه گرفته شوند.
- تغییرات عملکردی مثل اعمال معدوی و روده ای، امواج گرمایی یا سرمایی، ضربان سریع قلب و مورمور شدن پوست
- عرق کردن
- گشاد شدن مردمک
- تغییر رنگ پوست به زرد یا سرخ شدن پوست
انواع صرع در کودکان
- صرع کوچک یا پتی مال یا ابسنس
- صرع بزرگ یا گراندمل یا تونیک
- صرع خوش خیشم رولاندیک
صرع کوچک یا پتی مال
این بیماری معمولا بین 6 الی 14 سالگی بروز پیدا میکند. در دختران بیشتر شایع است و نمای بالینی این صرع شامل وقفه های بسیار کوتاه مدت چند ثانیه ای است که والدین تا مدتها متوجه آن نمی شوند. از نشان های این نوع از بیماری صرع گاهی خیره شدن، چشمها،پلک زدن پیاپی و پرش هایی در لب ها میباشد. بهترین روش تشخیص صرع پتی مال نوار مغزی است که امواج غیر ارادی آن را در مغز نشان میدهد.
صرع بزرگ یا گراندمال یا تونیک
صرع بزرگ یا تشنج ژنرالیزه تونیک-کلونیک شایع ترین نوع بیماری صرع در کودکان است. صرع بزرگ زمانی رخ میدهد که اختلالات الکتریکی سلول های عصبی در تمام قشر مغز ظاهر می شود و دو فاز مهم دارد.
1- مرحله تونیک:
در این مرحله اگر بیمار ایستاده باشد به‌طور ناگهانی می افتد و هوشیاری خود را از دست میدهد;ماهیچه های اندامهایش منقبض می شود و چشم های او به بالا و عقب منحرف می شود. گاهی بسته شدن طنابهای صوتی موجب پیدایش فریاد (صرعی) می شود و مردمکهای چشم گشاد میشوند، این مرحله بین 20 تا 60 ثانیه طول میکشد.
2-مرحله کلونیک:
در این مرحله اندامها دچار لرزش و تکانهای شدید میشود، تنفس بیمار تند شده و درون دهانش بزاق جمع میشود و خر میکند. در این مرحله حدودا 40 ثانیه طول میکشد ممکن است زبان بین دندان ها گیر کند و زخم شود و ادرار بیمار بی اختیار دفع شود. پس از حمله بیمار ممکن است بی حرکت و شل باقی بماند و ممکن است به مدت یک دقیقه به کما برود و مردمکهای او گشاد شده و به نور پاسخی نداشته باشد.
صرع رولاندیک یا خوش‌خیم
صرع رولاندیک جز صرع های خوش‌خیم است چون در دوران نوجوانی بهبود میابد. میانگین سنی این صرع بین سن های 6 تا 8 سال میباشد اما میتواند در سنین پایین‌تر نیز اتفاق بیفتد. این نوع صرع بیشتر در پسر بچه ها دیده میشود. علائم صرع رولاندیک میتواند شامل حرکات و یا جمع شدن های ناگهانی و احساس بی حسی در صورت و زبان باشد. این علائم میتواند باعث بروز مشکل هنگام صحبت کردن شود. این صرع تنها حدود چند دقیقه طول می کشد و پس از آن، کودک هوشیاری خود را کاملا بدست میاورد.
تشخیص بیماری صرع
هر کودکی که حملات تشنجی دارد لزوما دچار صرع نیست. از این رو اطلاع از انواع مختلف تشنج‌ها و تفاوت‌های ببین حملات صرعی و غیر صرعی کار آسانی نمیباشد. برای تشخیص و دادن رویه مناسب درمان، پزشک متخصص روش های زیر را توصیه میکند:
- آزمایش خون
- نوار مغز (EEG)
- سی تی اسکن مغز
- ام آر اي (MRI)
انواع روش های درمان صرع
بیماری صرع دارای روش های متفاوتی برای درمان است که به طور خلاصه به هرکدام از اینها میپردازیم:
داروی ضد صرع
داروهای ضد صرع پرکاربردترین داروها برای کاهش تعداد دفعات تشنج و در صورت امکان، جلوگیری از آن‌ها می‌باشند. در صورتی که کودک فقط یکبار تشنج کند،نیازی به استفاده از این قبیل داروها نمیباشد.
رژیم غذایی
در بعضی موارد رژیم کتوژنیک توصیه میشود. این رژیم محدود کننده مقدار خیلی کمی کربوهیدارت و میزان خیلی زیادی چربی دارد. زمانی که بدن از چربی برای تامین انرژی استفاده میکند ماده ای به اسم کتون تولید خواهد شد. در بعضی از کودکان این کتون به کنترل تشنج کمک میکند.
جراحی
این عمل شامل برداشت ناحیه ای از مغز می شود. این جراحی زمانی پیشنهاد میشود که فقط یک ناحیه در مغز دچار تشنج شود و برداشتن آن روی عملکرد کودک تاثیر قابل مشاهده ای نگذارد.
روش تحریک عصب واگ
در روش تحریک عصب واگ یا VNS از دستگاهی، شبیه به دستگاه تنظیم کننده‌ی ضربان قلب، برای ارسال ضربان یا تکانه‌های الکتریکی به مغز از طریق عصب واگ استفاده میشود تا از بروز حملات تشنجی جلوگیری شود.
کلام آخر
عدم درمان بیماری صرع در کودکان یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در مرگ و میرهای ناگهانی میباشد. درست است که دارو ها و روش های درمانی متفاوتی جهت کنترل و درمان این بیماری وجود دارد; اما مهم ترین عامل در درمان این بیماری ، زمان و طریقه درست در تشخیص و اقدام به درمان این بیماری میباشد. مرکز آسایش ایده آل با داشتن مشاوران و پرستاران کودک مجرب و حرفه ای در خصوص این بیماری، آماده خدمات رسانی به والدین محترم و فرزندان عزیزشان میباشد.
4.3/5 – (3 امتیاز)