مدیر نظارت بر مواد غذایی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد با اشاره به خسارات گاهاً جبران‌ناپذیر مسمومیت‌ها، رعایت نکات بهداشتی را مهمترین عامل پیشگیری از بروز آنها عنوان کرد.
رضا مورکیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان این‌که مسمومیت‌ها ممکن است به صورت بیولوژی ناشی از سموم، کپک‌ها، قارچ‌ها و بعضی از موجودات زنده بوجود آید، اظهار کرد: مسمومیت‌های بیولوژیکی عمدتاً در کنار عفونت‌ها قرار می‌گیرند به گونه‌ای که بعضی از میکروب‌ها باعث عفونت شده و با تولید سم، مسمومیت‌هایی را برای مصرف کننده ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به این که عوارض برخی انواع مسمومیت‌ها تقریباً ساده و شامل اسهال، استفراغ و تب هستند، افزود: البته در مقابل نیز مسمومیت‌های خطرناکی نظیر «کلستریدیوم بوتولیتوم» که در رابطه با قوطی‌های کنسرو بیشتر شاهد آن هستیم دارای علائم خطرناکی است به طوری که متاسفانه در بعضی موارد حتی باعث مرگ مصرف‌کننده نیز می‌شود بنابراین ضرورت دارد که مصرف‌کنندگان همواره در مورد مواد غذایی توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند.
مدیر نظارت بر مواد غذایی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد ادامه داد: توصیه‌های بهداشتی در مورد مواد غذایی شامل فرآورده‌های خام دامی، شیر و لبنیات نیز می‌شود که در مورد تمام آنها رعایت مواردی مانند جوشاندن، پختن یا شست وشوی دست‌ها پس از پایان کار از ساده‌ترین مواردی است که می‌تواند سلامت افراد را تضمین کند.
وی به مسمومیت‌های ناشی از مواد شیمیایی نیز اشاره کرد و گفت: هر چند مواد شیمیایی به صورت عمدی یا غیر عمدی می‌تواند وارد بدن افراد شود ولی نگهداری نامناسب آنها، در دسترس اطفال قرار گرفتن یا مصرف نابجای آنها می‌تواند منجر به مسمومیت شود.
مورکیان در این رابطه به موادی مانند جوهر نمک، سفید کننده‌ها و مواد شوینده که از مواد شیمیایی پرکاربرد در منزل هستند، اشاره و تاکید کرد: این مواد شیمیایی اگر در بسته‌بندی اصلی قرار نگیرند یا بسته بندی آنها به گونه‌ای باشد که باعث جلب توجه کودکان شود، می‌تواند باعث مصرف نابجا و مسمومیت آنها شود.
وی افزود: گاهاً روش استفاده نادرست مواد شوینده مانند استفاده همزمان و مخلو کردن سفیدکننده‌ها و جرم‌گیرها در منزل که منجر به تولید و انتشار گازهای سمی خفه‌کننده شود نیز می‌تواند باعث مسمویت افراد شود.
این مسئول، شایع‌ترین مسمومیت با شروع فصل سرما را ناشی از گاز مونوکسید کربن ذکر کرد و گفت: راه‌اندازی و استفاده نادرست از وسایل گرمایشی در اغلب موارد باعث مسمویت و مرگ افراد و حتی اعضای یک خانواده شده است لذا رعایت نکات ایمنی در این رابطه نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی در بخش دیگری از سخنانش به مسمومیت‌های ناشی از تداخلات دارویی نیز اشاره کرد و افزود: افراد حتما قبل از مصرف هر گونه دارویی به صورت خودسرانه باید با پزشک مشورت کنند. گاهی اوقات مصرف خود سرانه داروها علاوه بر نداشتن نقش درمانی، می‌تواند عوارضی را برای مصرف کننده‌ها به همراه داشته باشد .
وی در خصوص مسمومیت ناشی از قرص برنج نیز اظهار کرد: تاکنون دسترسی آسان به قرص برنج بسیاری از خانواده‌ها را با مشکلات جدی و جبران ناپذیر مواجه کرده است.
مدیر نظارت بر مواد غذایی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد با بیان این‌که سم حاصل از قرص برنج در مواردی منجر به مرگ افراد شده است، تصریح کرد: با توجه به این که فروش قرص برنج در عطاری‌ها و سم فروشی‌ها ممنوع است به شهروندان توصیه می‌شود تا از روش‌های طبیعی نظیر قرار دادن نمک برای حفظ برنج و غلات خود در مقابل حشرات مانند گذشته‌ها، بهره گیرند.
وی با اشاره به این که استفاده از فریزر یا قرار دادن غلات و برنج در معرض نور آفتاب یکی دیگر از راه‌های مبارزه با آفت زدگی است، خاطرنشان کرد: در مکان‌هایی مانند انبارهای غلات که استفاده از قرص برنج مجاز است، متولیان امر حتما باید به نکات ایمنی در این رابطه توجه کنند. علائم مسمومیت با قرص برنج شبیه به آنفلوآنزای شدید است اما در نهایت علائم خطرناک و کشنده‌ای خواهد داشت.
وی در ادامه به مسمومیت‌های ناشی از فلزات سنگین اشاره کرد و گفت: فلزات سنگین غالباً از طریق آب، هوا یا تماس‌های پوستی وارد بدن می‌شوند و مسمومیت افراد را به دنبال دارند.
وی برخی از مسمومیت‌های را نیز ناشی از ورود خواسته یا ناخواسته بعضی از فلزات سنگین به مواد غذایی از طریق سموم دفع آفات نباتی یا آلودگی‌های ناشی از آب دانست و در این باره تصریح کرد: از انجایی که گاهی اوقات گیاهان از طریق پساب‌ها آبیاری و آلوده می‌شوند، ضرروی است که قبل از مصرف کاملاً شسته و ضدعفونی شوند.
این مسئول با بیان این که استفاده از ترکیبات آرایشی و بهداشتی مانند کرم و رژلب‌ها در صورت تقلبی بودن می‌تواند منجر به مسمومیت شود، تاکید کرد: در این رابطه توصیه می‌شود که مصرف کنندگان لوازم آرایشی به پروانه ساخت وزارت بهداشت که روی محصولات درج می‌شود، توجه کنند و در صورتی که از محصولات وارداتی استفاده می‌کنند نیز به برچسب کنترل سلامت اهتمام لازم را داشته باشند.
مورکیان، علائم مسمومیت‌ها را بسیار متفاوت خواند و اظهار کرد: به طور کلی مسمومیت‌های میکروبی با حالت تهوع شروع می‌شود و همراه با تب و گاهی اوقات استفراغ است.
وی تصریح کرد: بعضی از مسمومیت‌های غذایی نیز باعث تاری دید، اختلال در تکلم، اختلال در ضربان قلب و تنفس می‌شود و در نهایت به دلیل اثرگذاری روی سیستم عصبی منجر به انقباض عضلات و گاهاً خفگی فرد می‌شود.
مورکیان در مورد علائم مسمومیت ناشی از فلزات سنگین هم گفت: اگر فلزات سنگین در مقادیر کم وارد بدن شود غالباً باعث مسمومیت نمی‌شود اما به دلیل حالت تجمعی می‌تواند در بافت‌های خاص بدن مثل کبد، استخوان یا کلیه‌ها جمع و باعث نارسایی‌های کلیوی، کبدی، شکستگی استخوان‌ها و بروز انواع سرطان‌ها شود.
این مسئول در پایان موکداً یادآور شد: افراد تحت هیچ شرایطی مواد غذایی که شناخت ندارند، را استفاده نکنند و در بسته‌بندی‌ها نیز حتماً به مجوز وزارت بهداشت و نشانگر تغذیه‌ای توجه کنند.
منبع خبرگزاری ایسنا