پروتز دندان چیست ؟

پروتز دندان دستگاهی است که برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته یا آسیب‌دیده استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها می‌توانند به صورت دائمی یا موقتی ساخته شوند و به بازسازی عملکرد و زیبایی دندان‌ها کمک کنند. پروتزهای دندانی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. پروتزهای ثابت: این نوع پروتزها به طور دائمی بر روی دندان‌های طبیعی یا ایمپلنت‌های دندانی قرار می‌گیرند و نمی‌توان آن‌ها را به راحتی برداشت. تاج‌ها، پل‌ها و ونیرها نمونه‌هایی از پروتزهای ثابت هستند.
2. پروتزهای متحرک: این پروتزها به راحتی می‌توانند از دهان خارج شوند و معمولاً برای کسانی که دندان‌های طبیعی زیادی ندارند، استفاده می‌شوند. دندان‌های مصنوعی کامل و دندان‌های مصنوعی جزئی از این دسته هستند.
3. پروتزهای ایمپلنتی: این پروتزها بر روی ایمپلنت‌های دندانی که به طور مستقیم در استخوان فک قرار می‌گیرند، نصب می‌شوند. این نوع پروتزها شبیه به دندان‌های طبیعی عمل می‌کنند و ثبات بیشتری دارند.

پروتزهای دندانی می‌توانند به بهبود قابلیت جویدن، تکلم و زیبایی ظاهری کمک کنند و به حفظ ساختار صورت و سلامت دهان و دندان‌ها یاری رسانند.

بیشتر بخوانید: قیمت دندان مصنوعی

پروتز دندان چگونه ساخته می شود؟

فرایند ساخت پروتز دندان شامل چند مرحله است که با همکاری دندانپزشک و تکنسین دندانپزشکی انجام می‌شود. این مراحل عبارتند از:

1. ارزیابی و برنامه‌ریزی: دندانپزشک ابتدا وضعیت دندان‌ها و لثه‌های بیمار را بررسی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که نوع پروتز مناسب چیست. این مرحله ممکن است شامل گرفتن اشعه ایکس، معاینات دندان‌پزشکی و مشاوره با بیمار برای انتخاب بهترین گزینه پروتزی باشد.
2. تهیه مدل‌های دندانی: دندانپزشک برای ساخت پروتز، قالبی از دندان‌ها و لثه‌های بیمار می‌گیرد. این قالب‌ها معمولاً با استفاده از مواد خاصی مانند سیلیکون یا آلومینیوم به دست می‌آیند. سپس، این قالب‌ها به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال می‌شود.
3. ساخت مدل‌های دقیق: در آزمایشگاه، تکنسین دندانپزشکی مدل‌های دقیق از دندان‌ها و لثه‌ها را بر اساس قالب‌های ارسالی تهیه می‌کند. این مدل‌ها به عنوان الگو برای ساخت پروتز استفاده می‌شوند.
4. ساخت پروتز: بسته به نوع پروتز (ثابت، متحرک یا ایمپلنتی)، مراحل مختلفی برای ساخت آن انجام می‌شود:
   • پروتزهای ثابت: برای تاج‌ها و پل‌ها، تکنسین دندانپزشکی مواد مختلفی مانند سرامیک یا فلز را به دقت شکل می‌دهد و آن‌ها را به مدل‌های دندانی متصل می‌کند.
   • پروتزهای متحرک: برای دندان‌های مصنوعی کامل یا جزئی، تکنسین از مواد خاصی مانند اکریلیک یا نایلون استفاده می‌کند تا دندان‌های مصنوعی را بسازد.
   • پروتزهای ایمپلنتی: برای ساخت پروتزهای ایمپلنتی، تکنسین ابتدا پروتز را به صورت مدل‌سازی می‌کند و سپس آن را به ایمپلنت‌های دندانی نصب می‌کند.
5. آزمون و تنظیم نهایی: پروتز ساخته شده به دندانپزشک بازگردانده می‌شود، که آن را در دهان بیمار قرار می‌دهد و بررسی می‌کند. ممکن است نیاز به تنظیمات نهایی برای بهبود راحتی، تطابق و عملکرد پروتز باشد.
6. تطابق و آموزش: پس از اتمام تنظیمات، دندانپزشک پروتز را به بیمار تحویل می‌دهد و نحوه استفاده و نگهداری از آن را توضیح می‌دهد.

این فرایند ممکن است در چند جلسه مختلف به طول انجامد تا پروتز به بهترین شکل ممکن با دهان و نیازهای بیمار مطابقت پیدا کند.

بیشتر بخوانید: قیمت روکش دندان

تفاوت پروتز دندان با دندان طبیعی

پروتز دندان و دندان طبیعی از نظر ساختار، عملکرد و ویژگی‌های ظاهری تفاوت‌های زیادی دارند. در ادامه به برخی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنم:

ساختار:

• • دندان طبیعی: دندان‌های طبیعی از سه بخش اصلی تشکیل شده‌اند: مینای دندان (بخش بیرونی و سخت)، عاج (بخش داخلی و نرم‌تر) و پالپ (بخش مرکزی که حاوی عصب‌ها و رگ‌های خونی است).
  • پروتز دندان: پروتزهای دندانی معمولاً از مواد مصنوعی مانند سرامیک، آکریلیک، یا فلز ساخته می‌شوند و فاقد بخش‌های زیستی دندان‌های طبیعی هستند. این مواد به دندان‌های طبیعی شبیه‌سازی می‌شوند، اما ساختار داخلی ندارند.

عملکرد:

• • دندان طبیعی: دندان‌های طبیعی به طور مؤثر وظیفه‌های مختلفی از جمله جویدن، صحبت کردن و زیبایی را انجام می‌دهند. آن‌ها به طور طبیعی به استخوان فک متصل هستند و احساسات مانند فشار و دما را نیز حس می‌کنند.
  • پروتز دندان: پروتزهای دندانی می‌توانند عملکرد مشابهی را ارائه دهند، اما ممکن است در مقایسه با دندان‌های طبیعی، حس کمتری از فشار و دما داشته باشند. همچنین، پروتزها ممکن است به مرور زمان نیاز به تنظیم یا تعویض داشته باشند.

طول عمر و نگهداری:

• • دندان طبیعی: دندان‌های طبیعی با مراقبت مناسب می‌توانند تا پایان عمر فرد باقی بمانند. سلامت آن‌ها به رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک بستگی دارد.
  • پروتز دندان: پروتزهای دندانی به مرور زمان ممکن است نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشند. همچنین، نیاز به مراقبت ویژه دارند تا از مشکلاتی مانند تغییر رنگ، آسیب یا شکستگی جلوگیری شود.

زیبایی و تطابق:

• • دندان طبیعی: دندان‌های طبیعی به طور طبیعی با بقیه دندان‌ها و لثه‌ها هماهنگ هستند و از نظر زیبایی به نظر می‌رسند.
  • پروتز دندان: پروتزهای دندانی می‌توانند به خوبی با دندان‌های طبیعی هماهنگ شوند، اما ممکن است در برخی موارد تطابق کامل با لثه‌ها و سایر دندان‌ها دشوار باشد.

احساس و راحتی:

• • دندان طبیعی: دندان‌های طبیعی به طور کامل به لثه‌ها و استخوان فک متصل هستند و احساس طبیعی را به بیمار منتقل می‌کنند.
  • پروتز دندان: پروتزها ممکن است احساس کمتری از راحتی نسبت به دندان‌های طبیعی داشته باشند و ممکن است در برخی موارد نیاز به تنظیمات برای راحتی بیشتر باشد.

در مجموع، پروتزهای دندانی ابزارهای مفیدی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته یا آسیب‌دیده هستند، اما از نظر ساختار و احساسات ممکن است تفاوت‌هایی با دندان‌های طبیعی داشته باشند.

بیشتر بخوانید: عصب کشی دندان چیست؟ قیمت عصب کشی دندان

انواع پروتز دندان

پروتزهای دندانی به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شوند که هر کدام برای شرایط خاص و نیازهای متفاوت طراحی شده‌اند. این انواع شامل:

پروتزهای ثابت:

• • تاج دندان (Crown): تاج دندان یک پوشش کامل برای دندان آسیب‌دیده است که برای تقویت و ترمیم دندان‌های طبیعی استفاده می‌شود. تاج‌ها معمولاً از مواد سرامیکی، فلزی یا ترکیبی از این مواد ساخته می‌شوند.
  • پل دندان (Bridge): پل دندان برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته استفاده می‌شود. پل شامل تاج‌هایی است که روی دندان‌های مجاور قرار می‌گیرند و دندان مصنوعی (یا دندان‌های مصنوعی) در میان آن‌ها قرار می‌گیرد.

پروتزهای متحرک:

• • دندان‌های مصنوعی کامل (Full Dentures): این نوع پروتز برای افرادی که تمام دندان‌های طبیعی خود را از دست داده‌اند، استفاده می‌شود. دندان‌های مصنوعی کامل می‌توانند به راحتی از دهان خارج شوند و معمولاً از مواد آکریلیک ساخته می‌شوند.
  • دندان‌های مصنوعی جزئی (Partial Dentures): این نوع پروتز برای جایگزینی چند دندان از دست رفته استفاده می‌شود. دندان‌های مصنوعی جزئی به دندان‌های طبیعی موجود متصل می‌شوند و می‌توانند از مواد آکریلیک یا فلز ساخته شوند.

بیشتر بخوانید: دندان مصنوعی و قیمت آن

پروتزهای ایمپلنتی:

• • پروتز ایمپلنتی (Implant-Supported Prostheses): این پروتزها بر روی ایمپلنت‌های دندانی که به طور مستقیم در استخوان فک قرار می‌گیرند، نصب می‌شوند. این نوع پروتز شامل تاج‌ها، پل‌ها یا دندان‌های مصنوعی است که به ایمپلنت‌ها متصل می‌شود. این روش معمولاً به دلیل ثبات و دوام بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پروتزهای فوری (Immediate Dentures):

• • دندان‌های مصنوعی فوری: این پروتزها به طور موقت به بیمار ارائه می‌شوند تا زمانی که لثه‌ها و استخوان‌های فک بهبود یابند و پروتز دائمی ساخته شود. دندان‌های مصنوعی فوری به بیمار این امکان را می‌دهند که در طول دوره بهبودی از دندان‌های مصنوعی استفاده کند.

پروتزهای روی ایمپلنت (Overdentures):

• • پروتزهای روی ایمپلنت: این نوع پروتزها به ایمپلنت‌های دندانی متصل می‌شوند و می‌توانند به صورت متحرک یا ثابت باشند. این نوع پروتزها معمولاً برای افرادی که نیاز به ثبات بیشتری دارند، انتخاب می‌شود.

هر یک از این انواع پروتزها برای شرایط خاص و نیازهای مختلف طراحی شده‌اند و انتخاب مناسب‌ترین نوع به شرایط دندانپزشکی فرد، هزینه و ترجیحات شخصی بستگی دارد.

منبع: روش جدید کاشت دندان بدون ایمپلنت