علت یبوست چیست؟ علائم، تشخیص و درمان یبوست مزمن

علت یبوست چیست؟

اگر بخواهیم با چند جمله ساده توضیح دهیم که یبوست چیست؟ باید بگوییم که علت یبوست و داشتن این عارضه به این معنا است که شکم سفت شده و به سختی کار می کند. یا به عبارت دیگر حرکات روده خیلی کم تر از حالت طبیعی است. با این که یبوست مسئله خیلی جدی نیست، اما زمانی که فرد دوباره به حالت عادی بر می گردد احساس بهتری دارد. جالب این جا است که تقریبا همه افراد در مقطعی از زندگی خود یبوست را تجربه کرده اند. بنابراین اگر دچار یبوست شدید لازم نیست نگران باشید.
فاصله زمانی طبیعی حرکات روده در افراد مختلف متفاوت است. گاهی اوقات افراد سه بار در روز و برخی دیگر فقط چند بار در هفته اجابت مزاج می کنند. البته ناگفته نماند که اگر این مدت زمان سه روز یا بیشتر طول بکشد و آن ها اجابت مزاج نداشته باشند، این مدت زمان طولانی به حساب می آید. زیرا پس از گذشت سه روز، مدفوع به شدت سفت می شود و عبور کردن آن از روده ها رفته رفته سخت تر می شود.
یبوست یکی از شایع ترین عارضه های گوارشی است که افراد در هرسنی ممکن است گاه به گاه، به آن دچار شوند و عارضه یبوست در کودکان و زنان باردار هم قابل مشاهده است. قبل تر هم گفتیم که یبوست حالتی است که در آن حرکات روده و اجابت مزاج از حد نرمال کم تر است و به عنوان یک مشکل عمومی شناخته می شود که قابل پیشگیری و درمان است.

علائم یبوست چیست؟

برای این که بتوانید از مشکل اجابت مزاج جلوگیری کنید، بهتر است علائم این عارضه را بشناسید. برخی از این علائم را در ادامه آورده ایم.
1. حرکات کم روده،
2. مشکل در حرکت روده (تلاش برای دفع)،
3. مدفوع سفت یا با قطعات کوچک،
4. این حس که کاملا راحت نشده اید،
5. نفخ شکم
علاوه بر علائم گفته شده ممکن است احساس کنید که برای خالی کردن روده خود نیاز به کمک جانبی دارید. به عنوان مثال ممکن است احساس کنید که نیاز دارید به شکم خود فشار بی آورید یا از انگشتان برای بیرون آوردن مدفوع کمک بگیرید.

دلایل و یا علت بروز یبوست چیست؟

یبوست ممکن است به دلایل مختلفی بروز کند. در ادامه علت یبوست و لیستی از این دلایل را برای شما آورده ایم.
1. تغییر غذا یا فعالیت
2. عدم استفاده از مقدار کافی آب یا فیبر در رژیم غذایی
3. مصرف مقادیر زیادی از محصولات لبنی
4. فعال نبودن (ورزش نکردن)
5. مقاومت در برابر احساس دفع مدفوع
6. استرس
7. استفاده بیش از حد مسهل ها
8. برخی از داروها، به ویژه داروهای ضد درد مانند مواد مخدر، داروهای ضد افسردگی و قرص آهن
9. اختلالات اشتها
10. سندروم روده تحریک پذیر
11. بارداری
12. داروهای ضد اسید که کلسیم و یا آلومینیم دارند
13. مشکل در اعصاب یا ماهیچه های دستگاه گوارش
14. سرطان کولون
15. بیماری های عصبی مانند پارکینسون و یا ام اس
16. کم کاری تیروئید، که به آن هیپوتیروئیدی می گویند.

راه های پیشگیری از یبوست چیست؟

در بسیاری از موارد به کمک چند راه کار ساده می توانید از بروز یبوست پیشگیری کرده و یا آن را به سادگی رفع کنید.

– رژیم غذایی متعادل

یک رژیم غذایی متعادل با فیبر فراوان داشته باشید: میوه ها، سبزیجات، حبوبات، نان و غلات سبوس دار از بهترین منابع فیبر موجود هستند، از آن ها استفاده کنید.

– آب فراوان

روزانه یک الی دو لیتر آب و یا مایعات دیگر بنوشید،فیبر و آب با همکاری هم حرکات روده را منظم نگه می دارند.

– کافئین ممنوع

از مصرف کافئین خودداری کنید، کافئین می تواند آب بدن را کم کند. همین موضوع هم می تواند علت یبوست باشد.

– مصرف لبنیات را کم کنید

مصرف شیر را محدود کنید،محصولات لبنی به دلیل داشتن لاکتوز فراوان می توانند در برخی از افراد باعث ایجاد یبوست شوند.در وعده صبحانه مواردی مانند عسل،تخم مرغ و… را جایگزین کنید.

– ورزش و تحرک داشته باشید

به طور منظم ورزش کنید،حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید و حرکات کششی انجام دهید تا با انبساط و انقباض روده های خود کمک کنید. کم تحرکی یکی عوامل اصلی بروز یبوست می باشد.

– رفتن به دستشویی هنگام نیاز به دفع

هر زمان نیاز به اجابت مزاج داشتید، به دستشویی بروید،در بسیاری از مواقع مراجعه دیر هنگام به دستشویی عامل اصلی ایجاد یبوست است.

درمان یبوست مزمن با دارو چگونه است؟

اگر یبوست شما ناشی از سندروم روده تحریک پذیر یا یبوست مزمن و شدید ایدیوپاتیک باشد، پزشک معالج پس از پیدا کردن علت یبوست ممکن است برای شما یک فعال کننده کانال کلریدی مانند لوبی پروستون (آمیتیزا) تجویز کند. با تجویز این دارو و عملکرد آن باعث به کار انداختن اقداماتی در سلول های شما کار کرده و مشخص می کند که مایعات بیشتری وارد دستگاه گوارش شما شود یا خیر؟ که می تواند به موارد مورد نظر در بدن بیمار کمک کند مثل تسکین درد معده، نرم کردن مدفوع، بیرون روی راحت بدون نیاز به فشار یا زور زدن، مرتب کردن تعداد دفعات رفتن به دستشویی، را شامل می شود.
آگونیستهای گوانیلات سیکلاز C نیز برای بیماران مبتلابه یبوست ایدیوپاتیک مزمن استفاده می شود. این داروها که شامل لیناکلوتید (Linzess) و پلکاناتید (Trulance) هستند، به منظم تر شدن دفع کمک می کنند. آنها می توانند درد شکم را کاهش داده و حرکات روده را منظم کنند.

درمان خانگی یبوست

برای درمان این عارضه روش های ساده زیر را در خانه می توانید به راحتی انجام دهید.
1. جهت پیشگیری از ابتلا به یبوست، دو تا چهار لیوان آب اضافی در روز بخورید، مگر این که پزشک به شما توصیه کرده باشد که به خاطر دلایل دیگر مصرف مایعات را محدود کنید. به خصوص در صبح مایعات گرم را امتحان کنید.
2. اضافه کردن میوه ها و سبزیجات به رژیم غذایی خود و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از فیبر بسیار کمک کنده است. منابع خوب فیبر دار عبارتند از میوه ها، سبزیجات، حبوبات و نان و غلات کامل به ویژه سبوس دار، آلو بخارا
3. اجتناب از مصرف کافئین (جالب است که بدانید مصرف کافئین باعث کاهش آب بدن می شود).
4. کاهش مصرف شیر (مصرف محصولات لبنی باعث یبوست می شود).
5. اکثر روزهای هفته را ورزش کنید، سعی کنید روزانه حداقل 30 دقیقه را به ورزش کردن اختصاص بدهید. هنگامی که بدن خود را حرکت می دهید عضلات روده شما هم با انقباض و انبساط فعال تر می شوند.
6. زمانی که احساس دفع مدفوع داشید، دفع مدفوع را به تعویق ندازید و در اولین زمان ممکن اقدام به دفع مدفوع کنید. سعی کنید زمان مشخصی را در هر روز به دفع مدفوع اختصاص دهید، مثلا 45 تا 15 دقیقه بعد از صبحانه (مصرف غذا فعالیت روده را تحریک می کند).
7. مصرف غذاهایی که فیبر کم تری دارند را محدود کنید، مواد غذایی مانند گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده که از این دست هستند.
8. در این شرایط استفاده از سرویس بهداشتی فرنگی دفع مدفوع را مشکل می کند. اگر از سرویس فرنگی استفاده می کنید، زیر پاهای خود زیر پایی قرار دهید تا زانوها بالا بیایند.

آیا یبوست نیاز به مراجعه به پزشک متخصص گوارش دارد؟

اگر دچار یبوست ناگهانی با درد شکم و یا گرفتگی ماهیچه شده اید و به هیچ وجه قادر به مدفوع کردن و یا دفع گاز نیستید، لازم است که فورا با یک پزشک تماس بگیرید. همچنین در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. 1. یبوست مشکلی جدید برای شما است و با ایجاد تغییر در شیوه زندگی باز هم به شما کمکی نکرده است. 2. هنگام دفع مدفوع دچار خونریزی می شوید. 3. با این که سعی در کاهش وزن ندارید، در حال کم کردن وزن هستید. 4. هنگام حرکات روده و اجابت مزاج درد شدید دارید. 5. یبوست شما بیش از 2 هفته به طول انجامیده است. 6. اندازه شکل و قوام مدفوع شما به طرز چشمگیری تغییر کرده است. توجه داشته باشید که پزشک گوارش ممکن است برای یافتن علت یبوست شما توصیه کند تا برخی آزمایش ها را انجام دهید. مثل آزمایش خون برای چک کردن سطح هورمون ها، آزمایش هایی که ماهیچه مقعد را بررسی می کنند،کولونوسکوپی برای یافتن انسداد در کولون، آزمایش هایی که نشان می دهند مواد دفعی چگونه در کولون یا بیرون از آن حرکت می کنند.

نحوه پرستاری از افرادی که یبوست شدید دارند

باید گفت که این عارضه و مشکل گوارشی ممکن است برای افراد در هر سنی رخ دهد. مثل ایجاد یبوست در کودکان یا سالمندان و حتی خانم های باردار، که موجب به وجود آمدن این حالت و مشکل در شخص می شود. خود یبوست بیماری نیست و نشانه ای از بیماری های دیگر است. اگر افراد سالمند دچار مشکل یبوست هستند بهترین کار مراجعه به پزشک است. با کم شدن فعالیت این عارضه در کودکان نیز مشاهده می شود. حالا وظیفه یک پرستار خوب برای درمان این اشخاص این است که ابتدا با مشاوره با پزشک فرد داروهای مناسب با شرایط فرد را در اختیار او گذاشته و یا به وسیله درمان های خانگی با درست کردن انواع غذاهای فیبر دار که سبزیجات منبع غنی از فیبر هستند، انجام حرکات ورزشی به خصوص در ناحیه لگن، پیاده روی، انجام دادن ماساژ به وسیله روغن های مغذی، این ها بخشی از کارهایی است که یک پرستار می تواند برای بهبود حال بیمارانی که خانه نشین هستند و مبتلا به یبوست شده اند، است شما می توانید پرستار خود را از ایده آل آسایش بخواهید تا با انجام تمامی این موارد به بهبود حال جسمی بیمار شما کمک شود.

چه کسانی در معرض ابتلا به یبوست قرار دارند

اگر چه یبوست می تواند به شدت آزار دهنده باشد، اما این مسئله زیاد هم جدی نیست. اما اگر یبوست مداوم و مخصوصا اگر موجب وارد شدن فشار زیادی بر بدن گردد ممکن است بعضی عوارض را به دنبال داشته باشد. بیشتر افرادی در معرض این بیماری قرار می گیرند که مصرف لبنیات را کنترل نمی کنند و بیش از حد مصرف می کنند. اگر روش زندگی و تغذیه خود را کنترل نکنید و در رژیم غذایی خود از سبزیجات و میوه ها و آب کافی استفاده نکنید شما هم در معرض ابتلا به یبوست قرار خواهید گرفت. البته در نظر داشته باشید که استرس و افسردگی هم می تواند عامل موثری برای ایجاد یبوست شود. اگر از انجام حرکات ورزشی غافل شوید، ممکن است به انسداد روده ای که باعث بروز یبوست می شود دچار گردید.

کلام آخر

یبوست زمانی رخ می دهد که دفع مدفوع کم تر و سخت تر شود. ایت عارضه بیشتر اوقات به دلیل تغییر در رژیم غذایی یا روال معمول رخ می دهد. همچنین به دلیل دریافت ناکافی فیبر هم اتفاق می افتد. در این مقاله به علت یبوست و علائم آن نیز پرداختیم. اکثر اوقات با درمان خانگی و مصرف ملین ها بر طرف می شود. اما اگر درد شدید دارید، در مدفوعتان خون می بینید یا خشکی مزاج شما بیش از سه هفته طول کشیده است باید با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت نیاز به داشتن پرستار برای خود یا بستگان سالمند که دچار این عارضه شده اند می توانید به سایت آسایش ایده آل مراجعه کنید.

5/5 – (4 امتیاز)